Το δικό σας παιδί υποφέρει από στρες; Κάντε το τεστ!

«Είναι ευερέθιστος! Κάθε φορά που του κάνουμε παρατήρηση, αντιδρά υπερβολικά! Χτυπά το κεφάλι του και ξεσπά σε φωνές και κλάματα και… ενώ γνωρίζει ότι θα τιμωρηθεί, δεν είναι σε θέση να αποφύγει την τιμωρία»… μας λέει η μαμά του Μάρκου. «Μας έρχονται συνέχεια παράπονα και διαμαρτυρίες και από το σχολείο.

Η συμπεριφορά της είναι επιθετική και δυσαρεστεί τα υπόλοιπα παιδιά. Ξέρει ότι δεν μπορεί να πετύχει κάτι θετικό με τη συμπεριφορά αυτή. Αφού σπρώξει τα μεγαλύτερα παιδιά, απελπίζεται και η ίδια μετά και βάζει τα κλάματα», μας λέει ο μπαμπάς της Στεφανίας.  «Έχω μεγάλη δυσκολία να τον ξυπνήσω και να πάει στο σχολείο. Μου παραπονιέται διαρκώς ότι έχει πονοκέφαλο, ενώ τον βλέπω πραγματικά να υποφέρει», μας λέει η μαμά του μικρού Κώστα.

Αν παρατηρήσετε όλες αυτές τις αντιδράσεις, θα διαπιστώσετε ότι οι περισσότερες από αυτές, είναι λίγο πολύ παρόμοιες: οι σωματικές κινήσεις παρουσιάζουν ιδιαίτερη ένταση, η συμπεριφορά είναι αρνητική, η αποτελεσματικότητα είναι μειωμένη, όπως και η διάθεση για δημιουργικότητα. Είναι όλες υπερβολικές αντιδράσεις σε μια λίγο ως πολύ συνηθισμένη κατάσταση, η οποία, όμως, τις περισσότερες φορές θεωρείται δικαιολογημένη γιατί… «τα παιδιά είναι μικρά και δεν ξέρουν», « η μικρή είναι κακομαθημένη…» και «τι προβλήματα να έχουν τώρα αυτά τα πιτσιρίκια;»
Όσο και να πιστεύετε ότι η παιδική ηλικία είναι η πιο όμορφη και ξένοιαστη περίοδος της ζωής μας, δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι και τα παιδιά πολλές φορές έρχονται αντιμέτωπα με δύσκολες καταστάσεις που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν. Και αυτά δέχονται πιέσεις από το καθημερινό τους περιβάλλον, και αυτά πρέπει να «λύσουν» τις δύσκολες σχέσεις στο οικογενειακό και φιλικό τους περίγυρο και να ασκήσουν ένα υποτυπώδη έστω έλεγχο στη ζωή τους. Επομένως, όλη αυτή η ένταση και η απελπισία που εκφράζουν, μπορεί να προέρχονται πράγματι από δικές τους δυσκολίες και όχι από παιδικά καπρίτσια και ανοησία. Είναι και αυτά θύματα του έντονου στρες που «χτυπά» μικρούς και μεγάλους και αυτός είναι ο τρόπος τους να το εκφράσουν.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΣΤΡΕΣ

  • Ξαφνική και έντονη κινητικότητα
  • Αλλαγές στον τρόπο και στις ώρες του ύπνου.
  • Ενούρηση στο κρεβάτι.
  • Απόσυρση από τις συνήθεις δραστηριότητές τους.
  • Μοναχικότητα
  • Επιθετικότητα
  • Συχνά ψέματα
  • Έλλειψη συνεργασίας
  • Εκδήλωση αισθήματος φόβου και ανασφάλειας
  • Προσκόλληση στη μητέρα
  • Επίμονοι στομαχόπονοι
  • Πονοκέφαλοι (χωρίς σωματική αιτία)
  • Διαταραχές στον ύπνο (εφιάλτες)
  • Συχνές μολύνσεις
  • Δερματικές εκδηλώσεις

Τι είναι, όμως, τελικά το στρες;
Το στρες προκαλείται όταν υπάρχει υπερβολική απαίτηση από ένα σύστημα, πέρα από τις δυνάμεις του. Έτσι, λοιπόν, και τα παιδιά που πρέπει να αντιμετωπίσουν δύσκολες σχέσεις στο οικογενειακό περιβάλλον ή που πρέπει να αντεπεξέλθουν σε απαιτήσεις που είναι γι αυτά υπερβολικές, δεν είναι σε θέση να τα βγάλουν πέρα, με αποτέλεσμα να γίνονται και αυτά θύματα του άγχους και του στρες.

Υποφέρει το δικό μου παιδί από στρες;
Πριν αρχίσετε να αναλύετε τις αντιδράσεις του παιδιού σας, αναζητώντας σημεία και συμπτώματα που θα σας δείξουν αν υποφέρει από στρες και αν έχει ήδη «χτυπήσει καμπανάκι» για να κάνετε κάτι γι αυτό. Πριν προχωρήσετε, λοιπόν, στις δικές σας εκτιμήσεις για το δικό σας παιδί, καλό θα ήταν να κάνετε προηγουμένως το παρακάτω τεστ, που θα σας βοηθήσει να βγάλετε ένα πρώτο συμπέρασμα για το αν είναι σε θέση το παιδί σας να ανταπεξέλθει σε έντονες καταστάσεις στρες:

Υπάρχει κάποια ιδιαίτερη ασχολία που το ξεκουράζει – και που το βοηθά να εκτονωθεί – έξω από το σχολείο;

Α. Όχι, γιατί έχει πάρα πολύ δουλειά για το σχολείο

Β. Δεν είμαι σίγουρη γιατί συνήθως βρίσκομαι στη δουλειά

Γ. Ναι, έρχονται οι φίλοι του στο σπίτι, παίζει με το κομπιούτερ, μιλά με τη γιαγιά του, παίζει με τα παιχνίδια του, έχει μια παρόμοια διέξοδο

Οι συνηθισμένοι τσακωμοί και οι καβγάδες με το παιδί σας, γίνονται συνήθως για:

Α. Συνηθισμένα θέματα, όπως είναι τα μαθήματα ή οι απαγορεύσεις που του βάζετε για την τηλεόραση ή τη μουσική

Β. Δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο θέμα, οτιδήποτε μπορεί να μας φέρει σε σύγκρουση

Γ. Οι καυγάδες μας μου φαίνονται ότι κάτι κρύβουν, αλλά δεν είμαι σε θέση να εισχωρήσω βαθύτερα.

Γνωρίζετε ποιες αιτίες μπορεί να προκαλέσουν στρες στο παιδί σας; 

Α. Είναι διαφορετικές κάθε φορά.

Β. Ναι, γνωρίζω με ακρίβεια ποιες δοκιμασίες ή δυσκολίες καταρρακώνουν το παιδί μου.

Γ. Όχι

Με λίγα λόγια, όταν παιδί πρέπει να κάνει κάτι γρήγορα σε έναν ορισμένο χρόνο

Α. Τα χάνει και δυσκολεύεται να αντεπεξέρθει

Β. Δεν τα καταφέρνει και τόσο καλά

Γ. Αντεπεξέρχεται πολύ καλά

Πόσο συχνά παραπονιέται το παιδί ότι δέχεται πιέσεις από τους φίλους ή τα άλλα μέλη της οικογένειας;

Α. Ποτέ, είναι πολύ κλειστό και δεν μιλά ποτέ για την κοινωνική του ζωή

Β. Συχνά, πολλές φορές μου μιλά για το τι το περιμένει

Γ. Ανακαλύπτω μόνο εκ των υστέρων τι ακριβώς συμβαίνει  και διαπιστώνω τι το ταλαιπωρούσε

Μετά από μια αποτυχία ή ένα λάθος στο παιχνίδι, πώς αντιδρά το παιδί σας;

Α. Είναι απαρηγόρητο, κατηγορεί τον εαυτό του και τα βάφει μαύρα

Β. Στενοχωρημένο, αλλά στο τέλος βρίσκει μια λογική εξήγηση με την οποία κατορθώνει να ζήσει

Γ. Είναι αδύνατο να το πλησιάσω, γι αυτό μένω έξω από αυτή την ιστορία

Ποια είναι η αντίδραση του παιδιού όταν έχει να αντιμετωπίσει μια πρόκληση;

Α. Αναβάλλει τα πάντα μέχρι να φτάσει στο σημείο να πανικοβληθεί

Β. Κάνει κάποια προετοιμασία αλλά αποσπάται διαρκώς

Γ. Κάνει ένα πρόγραμμα και καταλαβαίνει ότι αν το ακολουθήσει θα πετύχει

Μπορεί το παιδί σας να εξηγήσει και να μεταφέρει στα συναισθήματά του με σαφήνεια;

Α. Σπάνια, το βρίσκει ιδιαίτερα δύσκολο να αναγνωρίσει και να εξηγήσει τι ακριβώς του το ενοχλεί

Β. Ορισμένα συναισθήματα μπορεί να τα εξηγήσει αλλά κάποια άλλα, όπως η ανασφάλεια ή η ζήλεια, δεν μπορεί να τα εξηγήσει, δεν έχει την παραμικρή ιδέα για το πώς εμφανίστηκαν.

Γ. Συνήθως μου το λέει, όταν θυμώνει για κάτι ή όταν φοβάται

Το παιδί σας ζητάει την βοήθειά σας όταν τη χρειάζεται;

Α. Βεβαίως

Β. Νομίζω πως όχι

Γ. Μερικές φορές

Ποιο από τα παρακάτω μότο ταιριάζει στο παιδί σας; 

Α. Από το ένα αυτί του μπαίνει και από το άλλο του βγαίνει

Β. Αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι

Γ. Πνίγεται σε μια κουταλιά νερό

Πώς θα κρίνατε την υποστήριξη που έχει το παιδί σας από τους φίλους του;

Α. ποια υποστήριξη;

Β. Οι φίλοι έχουν περισσότερο ανταγωνιστική σχέση και δεν υποστηρίζουν ο ένας τον άλλο

Γ. Είμαι ευχαριστημένη και μπορώ να πω ότι το παιδί μου έχει καλούς φίλους

Έχει το παιδί σας ένα πάθος, ένα χόμπυ ή μια ικανότητα που πράγματι το ενθουσιάζει;

Α. Ναι.  Πάντα υπάρχει μια δραστηριότητα που το απορροφά πλήρως.

Β. Όχι, θα επιθυμούσα να βρει κάτι που να το διασκεδάζει πράγματι.

Γ. Φαίνεται να αλλάζει ασχολίες κάθε τόσο.

Εσείς συζητάτε με το παιδί για τις καθημερινές πιέσεις που δέχεστε και πώς κατορθώνετε να αντεπεξέρθετε;

Α. Εκτονώνομαι και εγώ κάποιες φορές αλλά δεν ακολουθώ κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα

Β. Ναι, παραπονιέμαι όταν είμαι σε κακή διάθεση, αλλά συνήθως καταφεύγω σε ένα ζεστό μπάνιο ή ένα πρόγραμμα γυμναστικής στο γυμναστήριο

Γ. Όχι, δεν θέλω να φορτώσω το παιδί μου με τα προβλήματά μου.

Απαντήσεις

Αν οι περισσότερες απαντήσεις είναι Α

Στρες μέχρι… το κόκαλο
Το παιδί σας αισθάνεται πολύ έντονο στρες. Και το χειρότερο είναι ότι δεν γνωρίζει πώς να χειριστεί τα συναισθήματά του. Γι αυτό και πολλές φορές προκαλείται μεγάλη αναστάτωση μέσα στο σπίτι. Όσον αφορά, τώρα, τη στρατηγική αντιμετώπισης που ακολουθεί το παιδί σας, μάλλον δεν το βοηθά ιδιαίτερα να νικήσει την πίεση που του ασκείται από το εξωτερικό περιβάλλον. Το παιδί σας, δυστυχώς, δεν διαθέτει  αποτελεσματικές δυνάμεις για να ξεπεράσει τα αρνητικά συναισθήματα που επιφέρει το στρες. Φυσικά, υπάρχουν καλύτερες μέθοδοι για να ξεπεράσει το παιδί σας το στρες και να εκτονωθεί, αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζετε από πού να ξεκινήσετε και πώς να το βοηθήσετε.

Τι να κάνετε:

  •  Δείχνουμε μεγαλύτερη ευαισθησία απέναντι στα αισθήματα του παιδιού παράλληλα του δίνουμε τη δυνατότητα να εκφράζει ελεύθερα τα συναισθήματα του, χωρίς να ασκούμε κάποια κριτική
  •  Έχουμε λιγότερες και πιο ρεαλιστικές απαιτήσεις και προσδοκίες από το παιδί σε όλους  τους τομείς της ζωής του.
  •  Βοηθάμε το παιδί στις σχολικές δραστηριότητες στις περιπτώσεις που το παιδί έχει ανάγκη η μας ζητάει την βοήθειά μας
  •  Ατομική και ξεχωριστή διαπροσωπική σχέση και των δύο γονέων με το παιδί. Δίνουμε μηνύματα αγάπης και τρυφερότητας (φιλί, αγκαλιά, επιβεβαιωτικό άγγιγμα).
  •  Προστατεύουμε το  παιδι από τρόπους σκέψεις με υψηλά επίπεδα στρες. Του διδάσκουμε τρόπους διαχείρισης του θυμου και δεξιότητες επίλυσης των συγκρούσεων καθώς και τεχνικές χαλάρωσης. Κάνουμε διάλογο μαζί του ή ακόμη και παιχνίδια ρόλων προκειμένου να τον προετοιμάσουμε για την αντιμετώπιση μιας ενδεχόμενης στρεσογόνας κατάστασης
  •  Συμπεριλαμβάνουμε διασκέδαση, παιχνίδι, γέλιο, χιούμορ στη ζωή του παιδιού και όλης της οικογένειας
  •  Επιβλέπουμε και περιορίζουμε την τηλεόραση, τα βιντεοπαιχνίδια, τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Αν οι περισσότερες απαντήσεις είναι Β

Αρκετό στρες  και κανείς δεν μπορεί να με βοηθήσει

ΟΙ απαντήσεις σας δείχνουν ότι υπάρχει σχετική αμφιβολία για το τι πράγματι συμβαίνει στο παιδί σας. Θεωρείτε ότι αντιμετωπίζει πίεση, αλλά δεν ξέρει ποτέ με ακρίβεια ποιοι είναι οι παράγοντες που του προκαλούν στρες, πόσο μάλλον πώς να τους αντιμετωπίσετε. Είναι πιθανόν μάλιστα να αισθάνεστε απογοητευμένη γιατί όταν προσπαθείτε να βοηθήσετε, τότε αυτό απορρίπτει κάθε σας προσπάθεια.  Μην τα βάζετε με τον εαυτό σας. Στον δικό μας πολυάσχολο κόσμο πάντα αισθανόμαστε πιεσμένοι και δεν γνωρίζουμε από πού να ξεφύγουμε. Αυτό είναι ένα άσχημο συναίσθημα που το μοιράζεστε με το παιδί σας και, χωρίς να το θέλετε, του το μεταφέρετε. Ξεκινήστε με μια απλή απόφαση: ότι θα βοηθήσετε το παιδί σας να ξεπεράσει το στρες. Μετά, αφιερώστε λίγο χρόνο για να καθίσετε μαζί του και να μιλήσετε γι αυτό το θέμα.

Τι να κάνετε:
Η ύπαρξη κοινωνικών δεξιοτήτων
Οι καλές σχέσεις με φίλους και γονείς
Το αίσθημα του ανήκειν σε μία ομάδα. –

ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΤΟΝ ΒΟΗΘΗΣΟΥΜΕ ΝΑ ΕΠΙΤΥΧΕΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ

  • Αναγνωρίζουμε τα ταλέντα του
  • Οργανώνουμε δραστηριότητες που προϋποθέτουν ομαδική συμμετοχή
  • Τον εκπαιδεύουμε να γίνει ο καλύτερος σε κάποιον τομέα
  • Τον διδάσκουμε πώς να είναι αρχηγός και πώς να είναι μέλος μιας ομάδας.
  • Βρίσκουμε τρόπους να βοηθάει τους άλλους

Η αυτό-εκτίμηση και η θετική εικόνα για τον εαυτό.

  • Εμπιστευόμαστε τις ικανότητές του
  • Βρίσκουμε τι αυτός θα ήθελε να αλλάξει
  • Βρίσκουμε τι αυτός θα ήθελε να κάνει
  • Τον ενθαρρύνουμε να βάζει βραχυπρόθεσμους στόχους
  • Θέτουμε λογικές προσδοκίες
  • Ελαχιστοποιούμε τις συνέπειες όταν προσπαθεί.

Το αίσθημα ασφάλειας στον τόπο κατοικίας.

  • Θέτουμε σταθερούς κανόνες
  • Δίνουμε συχνή επιβεβαίωση
  • Εξηγούμε πως θέλουμε να γίνουν τα πράγματα
  • Δίνουμε γραπτά ή οπτικά παραδείγματα
  • Τους δείχνουμε εμπιστοσύνη
  • Βοηθάμε το παιδί να αντιμετωπίσει τις αλλαγές

Μεθόδους αντιμετώπισης εστιασμένες στο συναίσθημα.
Στρατηγικές εστιασμένες στο πρόβλημα (αυτές αυξάνουν με την ηλικία)
Eνεργητική ακρόαση: όχι απλώς παροχή συμβουλών και απαγορεύσεις.

Θετική επιβράβευση αναγνώριση των καλών στοιχείων και των επιτευγμάτων του παιδιού

  • Αφιερώνουμε χρόνο για να τον ακούσουμε
  • Τον επιβραβεύουμε σε περίπτωση επίτευξης στόχου
  • Ψάχνουμε και βρίσκουμε τα θετικά του στοιχεία.
  • Του επιτρέπουμε να κάνει λάθη

Αν οι περισσότερες απαντήσεις είναι Γ

Είναι πάνω από όλα νικητής
Έχετε μεγαλώσει ένα παιδί που γνωρίζει πότε τα πράγματα ξεφεύγουν από τον έλεγχο. Παρόλα αυτά, αντί να αισθανθεί ανήμπορο κάτω από το βάρος των πιέσεων και των ευθυνών, το παιδί ξέρει πώς να ξεφύγει, πώς να θέσει προτεραιότητες και ακόμη και πώς να νικήσει το στρες με έναν υγιή τρόπο. Η δική σας η στάση, βέβαια, επηρεάζει πάντα τη δική του τοποθέτηση και για αυτό καλό θα ήταν να συνεχίσετε να ενδιαφέρεστε για τον εαυτό σας, δίνοντας το καλό παράδειγμα.  Έχει δείξει ότι διαθέτει υγιείς τρόπους για να χειριστεί την πίεση και να αντεπεξέλθει στο στρες της καθημερινότητάς του. Είναι πολύ πιθανόν μάλιστα αυτές τις ικανότητες να τις έχει μάθει από εσάς.

Τι να κάνετε:
Τίποτα. Όλα είναι μια χαρά.